Volume 8, No 3, Fall 1998

Mektup: Diaspora Devleti hakkinda

Sayin H. Kadir "Türkiye bir diaspora devleti mi?" baslikli yazisinda

"... 19. yüzyildan beri bu göçmenlerin (daha dogrusu mültecilerin) hemen tamaminin sigindiklari topraklar bugünkü Türkiye topraklari olmus. Osmanlinin son dönemlerinde devletteki birçok önemli mevkii sahibi ve cumhuriyeti kuran lider kadronun hatiri sayili bir kismi ya bu türlü eziyetlerle terkedilmis topraklarda dogmuslar, ya da ebeveynleri o tecrübeyi tatmis. ..."

diyerek göçmenlerin Türkiye Cumhuriyetinin kurulusuna katkilarini kabullenirken devam eden paragrafta

"... Katliamdan kaçarken siginak olan, yurtsuz iken yurt veren bir devletle muhatap olan insanlarin devlet telakkisi, vergi ve asker toplama zamani devletle muhatap olan insanlarin devlet telakkilerinden elbette farkli olacaktir...."

diyor ve ekliyor

"... Göçmenligin kolaylastirdigi bir husus da soyut bir vatan kavramini "memleket"in önüne çikarabilmek. Yasadiklari toprakla baglari kollektif hafizalarinin çok derinlerine giden kimseler için "memleket" ve "hemsehrilik" çok daha öncelikli ve tabii kavramlar. "Vatan" okulda ve askerde ögrenilen bir sey. ..."

Daha ayaginda vataninin tozunu silmeye firsat bulamadan Türkiye Cumhuriyetinin kurtulusu için cepheye kosan bu insanlarin vatan anlayisi daha nasil olacakti? Degil kisla egitimi görmeye, yakinlarina bir "Allaha emanet ol..." demeye bile firsat bulamiyan bu insanlarin, Vatan kavrami anlayisi; anliyana bu günkü Türkiye Cumhuriyeti Devletidir. Yazdiklariniz kendi kendinizi inkardan öteye gitmiyor... Tüm dünya kültürel çesitliligin nimetlerini yasarken sizin bunu görmemezlikten gelmeniz ve ardindan da devletin yerlilestirilmesinden bahsetmeniz bana art niyetli oldugunuz izlenimini veriyor. Halki göçmen-yerli diye kamplara bölmek gibi... Kalin saglicakla.

Yazar cevapliyor:

Yazimdaki maksat muhacirlerin vatan anlayisini olumsuzlamak degil, farkliligini ve bunun Türkiye Cumhuriyetinin resmi ideolojisine katkisini vurgulamakti. Sayin H.Z. ile bugünkü Türkiye Cumhuriyetinin bu insanlarin dünyaya bakisini yansittiginda hem fikiriz.

Ayri düsündügümüzü sandigim husus su: Bu resmi görüs kültürel çesitliligi degil, homojenligi (günümüzün yaygin ifadesiyle, "tek tip insan") tercih eden bir anlayis. Netice Türkiye Cumhuriyeti topraklarinda yasamakta olan inkar edilemez etnik ve kültürel çesitliligi yok sayan dar bir sablon olmustur. Hatta, bu sablonun etrafinda olusturuldugu "Türk" kavrami Anadolu'nun etnik Türk nüfusunu bile kusatmaktan uzak bir kurgudur.

Bu düzenin artik muhacir kökenli olanlar da dahil, Türkiye nüfusunun büyük bir çogunlugunun ihtiyaçlarina cevap vermedigini düsünüyorum. Devletin yerlilesmesi demek, devletin bu topraklarda yasayan herkese hizmet verecek sekilde yeniden düzenlenmesi demek.