Volume 4, No 4, Winter 1994

Mektup: "Nikaha Dair Aykiri Fikirler"e aykiri fikirler

Geçen sayinizda Muaz Özyigit'in yazdigi yazi, evliligi tavsiye etmesi ve evlilikte ihlas aranmasini vurgulamasi açisindan güzel. Fakat gördügüm ve deginmeden edemeyecegim problemleri var:

Müslümanlarin "bizler" ve "onlar" diye ayrilmalari hosuma gitmedi. Hele de "onlar"dan olan hanimlarin sadece ne giydiklerine dayanilarak yerilmeleri. Eger "bizler" takvali müslümanlari, "onlar" ise takvasindan süphe edilen müslümanlari ifade etmek için kullaniliyor ise, takvanin kolay kolay ölçülüp anlasilacak bir meziyet oldugunu sanmiyorum. Eger takvadan baska hususlara dayanilarak müslümanlar tabaka tabaka ayrilmaya kalkiliyorsa, böyle bir ayirmanin da faydasinin olmadigi çok açik.

Hanimlarin giydiklerine bakilarak ne kadar iyi müslüman olduklarinin degerlendirilmesi de düsülen büyük hatalardan birisi. Örtünmek namaz gibi, oruç gibi bir emir. Örtünmenin nasil olmasi gerektigi topluma, zamana göre çok degismis bir kavram. Ortak olan ve degismeyen sey, müslüman hanimin kiyafetinin saygi uyandirmasi, saygisizlik uyandirmamasi. Örtünmedigi, veya daha dogrusu sizin standartlariniza göre örtünmedigi için bir müslüman hanima söz söylemeye hiç ama hiç hakkiniz yok. Ayrica, nasil ki bir müslüman hanimi basini açmaya zorlamak bir zulüm ise kendi standartlariniza göre örtünmesi için baski yapmaniz (isterseniz o hanimin en yakini, esi olun) esit miktarda zulümdür. Her iki durumda da hanimlarin özgürlügünü kisitlayan erkekler var, ne vazifeleri ise?... Bir hanimin sonradan daha çok kapali olacagini, veya daha dindar olacagini ümit ederek evlenmek de bence hatali. Eger o halleri ile birbirlerini seviyorlarsa evlenmeli insanlar. Arzu edilen degisiklikler olabilir, ama olmasa da evlilik devam edebilecek mi edemeyecek mi onu çok iyi düsünmek lazim.

"Onlar"dan olan hanimlarin çogunlukla cazibeli olduklari vurgulaninca, müslüman hanimlara bir tavsiye etmekten kendimi alamiyorum: Helal sinirlari içerisinde, evinizde esinize mümkün oldugu kadar güzel ve bakimli görünmeye çalisin. Evde sabahtan aksama dek sabahlikla dolasip, ancak bir yere gezmeye gideceginiz zaman dogru dürüst giyiniyorsaniz esinize cidden yazik ediyorsunuz. Disarisi güzel olmak için herseyi yapan kadinlarla dolu. Esiniz disarida ne olursa olsun, esinin en az onlar kadar güzel ve de üstüne üstlük içi de güzel ve kendisi için sevgi ve saygi ile dolu oldugunu bilmeli.

"Evlendikten sonra bir türlü ilerlemeyen müslüman hanimlar" da beylere bir çift laf etmeyi gerektiriyor: Çok yerde rastladim, müslüman erkekler bir araya gelirler, bu sirada eslerini evde birakirlar, gecenin geç saatlerine dek sohbet eder, otururlar arkadaslari ile. Hanimlarinizla da sohbet edin. Ellerine iki çocuk verip, çamasir, bulasik, vs. ile bir arada birakmayin. Hanimlarin da kendilerini gelistirmeye ihtiyaçlari var. Bunun için de beylerin hanimlari ile geçirdikleri, sohbet ettikleri, ise güce yardim ettikleri zamanlari artirmalari gerekiyor. Dünya ve ahiret saadeti elde etmek için evlendiginiz hanimlarinizi dünyada da ahirette de yalniz birakmayin. Ve de hanimlar, siz de kendinizi evinize mahkum etmeyin. Ev isi bitmez, yeteri kadar yapip, zamaninizi daha ise yarar seyler yaparak degerlendirin.

Evliligin acele olarak yapilmasina da karsiyim. Eskiden evliligi destekleyen büyük bir aile varmis. Bozuldugu zaman kizin kendi ailesine dönme imkani olurmus, ortada kalmazmis. Zamanimizda bu imkan maalesef kalmadi. Mehir ise, evlilik bozulursa hanima bir güvence olacak kadar büyük miktarda degil. Hanimlar evlendikleri zaman çogunlukla islerinde geri kaliyorlar (kalmayanlari da var ama), madden erkege az ya da çok bagimli hale geliyorlar. Kisaca evliligin bozulmasi hanimi hem maddi, hem de manevi olarak erkekten çok daha fazla etkiliyor. O yüzden özellikle kizin, elinden geldigi kadar arastirmasi, tanimasi lazim müstakbel esini. Öyle sadece bir defa görüsme ile evlilige karar vermek akil kâri degil. Tabii ki bir insani tamami ile tanimak mümkün degil, yillardir evli insanlar bile bilmedikleri bir yönle karsilasabiliyorlar birbirlerinde. Fakat bedava tevekkül de yapmamak lazim, herkes kendi elinden geleni yapsin, ancak ondan sonra tevekkül etsin.

Islam nikahi tam anlami ile bir muamma. Düsünmeden edemiyorum: Islam nikahi var, peki bu evlenen insanlar, bosanmak istedikleri zaman Islam bosanmasi ile mi bosaniyorlar? Bosayacak kadi mi var? Bence "Kari (koca) liga kabul ettin mi?" sorusuna "Evet" diye cevap verilince, soruyu soran ister nikah memuru, ister hoca efendi olsun, iki insan kari koca olmuslar demektir. Toplumsal, dinsel, yasal olarak üç tip nikahin türemis olmasinin nedeni herhalde dinimizi yeterince hayatimiza entegre edememis ve anlayamamis, yasalari da tam anlami ile benimseyememis olmamizdan geliyor.

Son söz olarak, Cenab-i Allah evli olanlarin muhabbetlerini artirsin, bekarlara da, hayirlisi ile ve hayirli insanlar ile evlenmeyi nasip etsin diye dua ediyorum. (Amin)