Volume 3, No 2, Spring 1993

Türk Usulü Demokrasi

Günümüz dünyasinda, demokrasi denince çogunlugun aklina, Bati Avrupa türü bir düzen geliyor. Biz de bir süredir demokratik olmamiz gerektigini anlamis durumdayiz ve toplumun degisik katmanlarinda (dikey/yatay :-) bu 'demokrasi'nin ne menem birsey oldugunu konusuyoruz sirasi geldikçe. Artik 'demir kirat' dememiz gerekmiyor genis kitlelerin anlamasi için... Herkes az çok birseyler anliyor kendince.

Türk usulu demokrasinin iki açmazi var benim görebildigim kadariyla:

- Toplum bazinda ve 'elit' arasinda, parlamento (meclis) üyeleri güven duyulan insanlar degil.

Parlamenterlere güven duyulmuyorsa, meclisin fonksiyonlari da otomatikman degersizlesiyor. Saygi duymadiginiz insanlarin çikardiklari yasalara da saygi duymazsiniz. Saygi duymadiginiz meclisin güven oyunu almis hükümete de saygi duymazsiniz. Dahasi bu meclisin ve organlarinin, sizin sorunlariniza çözüm üretebileceklerine de inanmazsiniz. Sonuçta size daha fazla güven veren insanlara baglarsiniz umudunuzu...

- Demokrasi sadece siyasi iradeyi elinde tutan insanlarin seçimle is basina gelmeleri anlamina gelmiyor. Demokratik bir düzende bazi ilkeler olmasi gerekiyor. Çogunlugun kendisini bu ilkelerle sinirli hissetmesi gerekiyor. Bu ilkelerin biraktigi boslukta çogulcu sistem çalisacak ideal olarak.

Türk usulü demokraside, elitlerin ve toplumun üzerinde anlastiklari bu türden bir ilkeler yok görebildigim kadariyla.

Peki bizim bu türden kurallarimiz var mi? Anayasanin degistirilemez maddeleri mi bu kurallari olusturuyor? Helsinki ya da Paris anlasmasi mi? Toplumun deger yargilari mi? Yoksa 'bu topragi bize emanet birakanlarin sahip olduklari deger yargilari' mi? Bu sonuncusu biraz Amerikanvari oldu ama Türk kulagina hos gelecek sekle sokmak zor olmasa gerek... B

Söyle bir soru yöneltebilir miyiz: "Sistem rahatsizligini teshis edip tedaviye yönelebilecegi donanimlara sahip mi?" Yoksa sorgulamayi önce 'rahatsizligin' kime göre tanimlanacagindan mi baslatmak lazim? Belki de 'duyarsiz' gördügümüz 'sistem' gerçekte o kadar da duyarsiz degildir.