Volume 2, No 1, Winter 1992

Ögrenci Problemleri

[University of Michigan ve Washington State University'den bir grup ögrenci]

Amerika'daki Türk ögrenciler olarak bir çok sorunla karsi karsiyayiz. Bunlarin bazilari hepimizi ilgilendirmektedir. Örnegin Egitim Ataseligi ile olan iliskilerimizde devamli pürüzler meydana gelmektedir. Bu problemler hepimiz için zaman zaman çok ciddi boyutlara ulasmaktadir. Amacimiz bu sorunlarin bazilarini tekrar gündeme getirmek ve birlikte çözüm aramaktir. Burada söyleyecegimiz seyler, bilgisayar agindaki TSAA-L listesinde yapilan tartismanin bir özeti niteliginde olacaktir.

SORUNLARIN TANIMLANMASI

Egitim ataseligi ile iliskide olupta dili yanmayan herhalde kimse yoktur. Bu problemlerin baslicalari islemlerin çok yavas yürümesi, is takibinin hemen hemen imkansiz olmasi ve basit hatalarin uzun gecikmelere neden olmasidir. Bu problemler için ataseligin yüzde yüz sorumlu tutulmasi biraz insafsizlik olur. Ögrencilerin vurdumduymazligi, ataselige yeterince "geribesleme" (feedback) gönderilmemesi, bizleri problemin bir parçasi yapmistir. Bizler sahidiz ki, bazi problemlerin varligini açiklayip çözüm belirten mektuplar ataselikçe olumlu karsilanmis ve problem halledilmistir. Bu bize simdiki problemlerin de ataselige ve gerekirse diger makamlara uygun sekilde sunulmasi halinde çözülebilicegi konusunda cesaret vermektedir. Bir örnek vermek gerekirse, ataseligin ögrenciler için seçtigi bazi dil okullarinin yarattigi sikinti gösterilebilir. 1989 Haziraninda gelen arkadaslardan henüz dil okulu bulamamis olanlar American Language Academy'nin muhtelif bölgelerdeki subelerine gönderildiler. Bu dil okullarinin oldukça kalitesiz olmasi nedeniyle, bazi arkadaslar ataselige sikayette bulundu. Neticede ataselik ögrencilere hak verip American Language Academy'ye ögrenci göndermeyi durdurdu. Bu gibi örneklerin sayisini artirmak mümkündür.

Genel olarak ataselik ve bakanlikla olan problemlerimizi 13 madde halinde açiklayabiliriz.

0. Askerligin tecil problemi: Askerligin tecili bir yil için yapilmakta ve islemler en az iki üç ay gibi bir süre almaktadir.
1. Pasaport vizelerinin uzatilmasi: Pasaport vizeleri okul süresi gözönünde bulunarak degil, askerlik süresi gözönünde tutularak uzatilmaktadir. Ayrica, ögrencilerin hanim ve çocuklari için harç ödemeleri gerekmektedir.
2. Ögrencilere yardim ve yönlendirme: Gerek ingilizce ögrenme asamasinda olsun, gerekse esas ögrenim döneminde olsun, ögrencilerin çogunlugu profesyonel bir danismana ihtiyaç duymaktadir. Amerika'daki okul sistemi hakkinda bilgisiz olan ögrenciler, ögrenimlerini daha kisa zamanda bitirmelerini saglayacak bazi püf noktalarini göremeyip taktik hatasi yapmaktadirlar. Dil okullarinin veya üniversitelerin sagladigi danismanlar bu gibi durumlarda çok yetersiz kalmaktadir.
3. Saglik sigortasi problemi: Ögrenciler sigorta için önemli bir miktar para ödemektedirler. Paralarini ataselikten ancak 6-7 ay içinde alabilmektedirler. Ayrica bazi arkadaslar ihmal edip saglik sigortasi satin almamaktadir. Bunun neticesi olarak ögrenci ve ataselik kötü duruma düsebilmektedir.
4. Çalisilacak konu problemi: Her ögrenci Amerika'ya daha önce belirlenen konuda master veya doktora yapmak üzere gelmektedir. Bu konular ya modasi geçmis artik üzerinde durulmayan konular veya akseptans alinan üniversitede çalisilmayan konular olabilimektedir. Ögrenci kardesler nadiren seçildikleri konuda doktora veya master yapabilmektedir.
5. Gümrük vergisi ve konut fonu problemi: Ögrenciler arada veya kesin yurda dönüslerinde yasal haklarinin ne oldugunu, ne götürüp götüremeyeceklerini bilmemektedirler. Bu durum ögrencileri gümrük memurlarinin insafina birakmaktadir. Ayrica yurttan dönüste arkadaslarin hanimlari ve çocuklari için konut fonu alinmaktadir.
6. Ögrencilerin yabanci dil okullarina gönderilmesi: Ögrencilere yabanci dil okulu seçiminde yardim yapilmamaktadir. Bu konuda tecrübe sahibi olmayan ögrenciler bazen çok kötü egitim veren dil okullarina düsebilmektedirler. Bizce burdaki gerçek problem bakanligin konuya çok az önem vermesidir.
7. Burs miktarlari: Burs miktarlari bekar arkadaslarin ihtiyaçlarina uygun olarak belirlenmektedir. Bu ise evli arkadaslara dezavantaj teskil etmektedir.
8. Ögrenim plani: Ögrenim planina yüzde yüz uyabilen arkadas bulmak herhalde çok zor olsa gerek. Malesef, ataselik ve bakanlik ögrenim plani degisikliklerine karsi oldukça kati haraket etmektedirler.
9. Burs süresinin uzatilmasi: Master ve doktora yapan, özellikle doktora yapan bazi arkadaslarin süre uzatimina ihtiyaçlari olmaktadir. Bu konuda bakanlik islemleri çok yavas yapip, ögrencilerin bulundugu sartlar pek dikkate alinmamaktadir. Dolayisiyla süre uzatimina ihtiyaç duyan bazi arkadaslar çok magdur duruma düsebilmektedir.
10. Ataselikle haberlesme: Çok ilginçtir ki, bazi mektuplarin veya dilekçelerin cevabi hiç gelmemektedir. Sebeb olarak böyle bir mektup veya dilekçenin ataselige ulasmadigi iddia edilmektedir. Halbuki bazi sikayet eden arkadaslarin ellerinde dilekçenin yerine ulastigina dair ataseligin imzasini içeren makbuzlar vardir. Ataselikle olan haberlesmemiz pek sihhatli olmamakta ve evraklar ataselikte ya kaybolmakta veya olmamasi gereken yerlere konabilmektedir.
11. Üniversitede çalisma problemi: Hepimizin bildigi gibi üniversitede veya baska bir yerde para karsiligi çalismak, yönetmelige aykiridir. Özellikle danismanlarindan yaptiklari arastirmalara karsilik para yardimi alan arkadaslar bakanligin sorusturmasina maruz kalma endisesiyle karsi karsiyadir. Halbuki okul masraflarinin danisman tarafindan ödenmesinin ataselik tarafindan ekonomiye katkisi olmasi nedeniyle olumlu karsilanmasi gerekir. Bildigimize göre, bakanligin bursu kesmesinden korkan bazi arkadaslar ögretim yardimciligi (TA) görevini alabilecekleri halde almamaktadirlar.
12. Yeni dogan çocuklar: Son olarak yeni dogan çocugun en geç bir ay içerisinde dogum kagidi ile birlikte konsolosluga bildirilmesi problemine isaret etmek istiyorum. Dogum kagidinin hastaneden gelmesi en az bir ay aldigi için, yeni çocugu olan arkadaslar otomatik olarak bildirimde geç kalmaktadirlar.

SORUNLARIN SEBEBLERI

Yukarida kabaca ifade edildigi gibi bazi problemlerle karsi karsiyayiz. Bu problemlerin varligini herhalde kimse inkar etmeyecektir. Bize göre bu problemlerin iki ana sebebi vardir.

0. Ataselik ve bakanligin yavas haraket etmesi, ögrenci problemlerinin halledilmesine yönelik arastirma ve çözümlere yeterli ilgiyi göstermemesi.
1. Ögrencilerin problemlerin ve çözümlerin ortaya konulmasinda gösterdigi çekinme, süphe ve vurdumduymazlik.

Bizim inancimiza göre ataselik ve konsolosluk ögrencilere yardim etmek istemektedir. Geribeslemenin azligi, bürokrasi, ögrencilerin iyi niyetleri kötüye kullanma meyilleri ataselik ve ögrenciler arasindaki iliskinin zayiflamasina neden olmustur. Biz Türkiye'de iken, bakanliktaki bir hanim görevli geribesleme konusunda oldukça sikayette bulunmustu. O güne kadar sadece iki kisinin kendilerine mektup yazip durumlarini anlattiklarini bundan dolayi da ögrencilerin ne durumda olduklarini bilmediklerini anlatmisti. Biz Türkiye' den ayrilmadan önce bize rica edip problemlerimizi kendilerine bildirmemizi özellikle istemisti. Sadece iki kisinin mektuplari bize ögrencilerin ne kadar problemlerin çözümüne katkida bulunduklarini göstermeye yeter. Çözüm bulmaya en azindan kendimizden baslamamiz gerekir inancindayim. Ayni konuda alacaklari bir kaç sikayet, ataselik yetkililerinin dikkatini çekecektir. Bugün bizim yapmak istedigimiz de budur. Malesef bürokrasi ve ögrencilerin ataseligin iyi yaklasimini kötüye kullanmasi hakkinda bizim yapabilecegimiz pek bir sey yoktur.

ÇÖZÜM ÖNERILERI

Problemlerin belirlenmesi sorunlarin çözümü için önemli olmasina ragmen yeterli degildir. Çözüm önerilmesi yolu ile ataselik ve bakanlik yönlendirilebilir. Böylece yeni yanlislarin yapilmasi basindan önlenmis olur. Daha önce siralanan problemlere söyle cözümler öneriyoruz:

1. Askerligin tecili ögrencinin ögrenim planina uygun olarak okuyacagi sürenin tümünü kapsamalidir. Bu sayede pasaportlarda sadece bir yil için degil askerligin tecil edildigi süre için uzatilmasi mümkün olacaktir. Böyle bir yaklasim bürokratik islemleri azaltacaktir.
2. Pasaport vizelerinin uzatimi ögrencinin ailesindeki her birey için ayni zamanda ve ayni süre için yapilmalidir. Konut fonu için resmi yönetmeligin ne oldugu açiklanmali, bazilarinin hanimlari için konut fonu alinip digerlerinden alinmamasi olayi (yani keyfi muamele) durdurulmalidir.
3. Evli olan arkadaslara aile yardimi olarak burs miktarinin %25 oraninda artirilmasi uygun olacaktir. Böylece evli arkadaslarin evin geçimi ile ilgili problemleri azalacak, neticesinde okuldaki verimlilikleri artacaktir.
4. Ataseligin ögrencilerin akademik islerinden anlayan en az bir kisiyi bulundurmasi gerekir. Bu kisi ögrencilerin akademik konulardaki sorularini cevaplamali, ögrencileri tesvik edip yönlendirmelidir. Amerika'daki ögrenci sayisi çok oldugundan, bir kisi yerine birden fazla kisinin akademik sorunlari olan ögrencilere yardim etmesi gerekir. Bu kisiler ögrencilerin yogun oldugu merkezleri belli periyodlar halinde (örnegin yilda bir defa) ziyaret edip onlarin sorunlarini yerinde tesbit etmelidir.
5. Ögrenciler için seçilen çalisma konulari daha realistik olmali. Bunun için daha ciddi arastirmalar yapilmali, tecrübeli insanlarin fikirlerine basvurulmalidir.
6. Ögrencilerin çogu kanuni haklarini bilmemektedir. Örnegin Türkiye'ye kesin dönüste hangi esyalarin gümrük ödemeden yurda sokulabilecegi pek bilinmemektedir. Çogu kardesimiz bu yüzden gümrük memurlarinin keyfi muamelesine maruz kalmaktadir. Bu ve benzeri durumlarin önlenebilmesi için, kanuni haklarin bilinmesine ihtiyaç vardir. Ataseligin kanuni haklarimizi bize bir yazi ile açiklamasi sorunun çözümünde çok yardimci olacaktir.
7. Yeni ögrencilerin karsilastigi sorunlar ve çözüm metodlari genellikle ayni olmaktadir. Bankada nasil hesap açilacagi, okullarla yazismalarda nelere dikkat edilmesi gerektigi, kimlerden hangi konuda yardim istenebilecegi gibi konularda Bakanligin deneyimli kisilerin bilgilerine dayanarak hazirlayacagi küçük bir el kitabi bu konudaki büyük bir açigi kapatacaktir.
8. Bakanlik veya ataselik ögrencilerin sigorta masraflarina büyük paralar ödemektedir. Sigortanin kapsamadigi dis ve göz tedavisi gerektiren hastaliklar için de ayrica ek masraflar yapilmaktadir. Saglik masraflarinin azaltilmasi için, ataselik tüm ögrencileri kapsayan group insurance alabilir. Böylece ögrenciler sigorta ile ugrasmamis olacaklari gibi, paralarini da alti-yedi ay gecikmeyle almaktan da kurtulmus olacaklardir. Ayrica bakanlikta bir sürü masraftan, ve bunun bürokrasisi ile ugrasmaktan kurtulmus olacaktir. Bu durumda ögrenciler daha önce mevcut olan hastaliklari için de (pre-existing conditions) sigortadan para alabileceklerdir.
9. Dil okullarini bitiren arkadaslardan bitirdikleri dil okulu hakkinda degerlendirme formu doldurup göndermesi istenmelidir. Dil okullarinin performansini gösterecek olan bu degerlendirme formlarinin sonuçlari yeni ögrencilere verilmelidir.
10. Ataselikle olan haberlesmenin sihhatli ve güvenilir hale getirilmesi gerekir. Evraklarin geç islenmesi ve evrak kaybi durdurulmalidir. Bunun için ayni sikayetleri içeren dilekçe örneginin hazirlanip ögrenciler tarafindan imzalanmasi ve ataselige göndermesi gerekmektedir.
11. Ögrencilerin evrak islemlerinin bilgisayar kullanilarak halledilmesi çalisanlara kolaylik saglayacagi gibi, islemlerin hizli bir sekilde yapilmasina da yardim edecektir.
12. Ögrencilerin üniversitede para karsiligi çalismalarina müsade edilmelidir. Bununla ilgili olan yönetmelik degistirilmeli, ve tüm ögrenciler bu degisimden haberdar edilmelidir.
13. Yeni dogan çocuklar için bir ay içerisinde birth certificate gönderilmesini öngören yönetmelik degistirilmeli, gerekli süre en az iki aya çikarilmalidir.

ÇÖZÜM ÖNERILERININ UYGULAMAYA KONULMASI

Buradaki öneriler ve okuyucularimizdan gelecek öneriler, insaallah, bir hukukçu kardesimiz tasrafindan bir dilekçe haline getirilecektir. Dilekçe hazirlandiktan sonra ögrenci kardeslerin imzasina açilabilir.

SON SÖZ

Problemlerimizin hallini baskalarindan beklememeliyiz. Bu konuda ilk adimi atip çözümlerin elde edilmesine yardimci olmaliyiz. Su ana kadar, birçok arkadas gerek bilgisayar aginda ve gerekse bu toplantida hepimizi ilgilendiren problemleri gündeme getirip çözüm için öneriler sundu. Gerisi size kaliyor. Atalarimizin dedigi gibi "bir elin nesi var, iki elin sesi var." Kardeslerin katkisiyla insaallah birçok problem halledilecektir. Size düsecek olan sadece imza atmak olacaktir. Daha önce belirtilen her problemi siz yasamis veya hiç yasamamis olabilirsiniz. Eger böyle bir probleminiz yoksa diger kardeslere yardim için imza atin, eger problemlerin bazilarini sizde yasadiysaniz veya yasiyorsaniz, bu problemlerin halli elinize altin bir firsat geçmis bulunmaktadir. Umuyoruz ki bu sefer aramizdaki isbirligi hepimizin yararina istenilen meyveleri verecektir.

Allah'in izniyle ve sizlerin yardimiyla bunlari halledecegiz. Sabir ile dinlediginiz için Allah hepinizden razi olsun.