Volume 1, No 2, Spring 1991

ATAS -- Association of Turkish-American Scientists

23 Subat günü Washington D.C.'de Association of Turkish American Scientists'in (ATAS) ilk toplantisi oldu. Toplanti American Friends of Turkey'in (AFOT) senelik konferansinin paralelinde düzenlenmisti. Iki bölüm halinde olan toplantinin ikinci kismi bir panel tartismasi seklindeydi. Asagida bu bölümden notlar bulacaksiniz.

Prof. Nejat Veziroglu (University of Miami) -- "Contemporary level of civilization"a ulasmak için senede %15 büyümemiz gerektigini, su anda %8 hizla büyüdügümüzü söyledi. Medeniyet seviyesinin nasil ölçüldügünü anlatmadi; herhalde orada bulunan herkes biliyordu, benim de sormaya firsatim olmadi.

Üniversitelerin çogalmasi gerektigini, özel üniversitelere (kar amaçli ve vakif destekli) izin verilmesinin gerektigini söyledi. Gençler üniversiteye giremeyince bos kalip "upset" olup toplumsal huzursuzluga yol aciyorlarmis.

Sik sik Kuzey Kibris Türk Cumhuriyeti ve Sovyetler Birligindeki Türkçe konusan cumhuriyetlerle bilimsel iliskilerin kurulmasini ve kuvvetlendirilmesini istedi. Bu konuda ABD'den de destek alinmasini önerdi. Hatta bu soruyu oglen yemeginde konusma yapmaya gelen AFOT (American Friends of Turkey) baskani Amerikali generale de State Department'a iletmesi için söyledi.

Prof. Kemal Gürüz (TÜBITAK Baskani) -- Kasimdan beri bu görevdeymis. Bu görevden önce Karadeniz Teknik rektörü imis. "Bastion of conservative academia" olarak niteledigi Ankara Üniversitesinde de hocaymis daha önce de. Kendisini "bi-partizan" olarak tanimladi. Iki partili Amerikaya has bu deyimin Türkiye baglaminda yerini merak ettim.

Türkiye'de TÜBITAK açisindan degismenin olumlu yönde oldugunu söyledi. Ise baslar baslamaz "arastirmaci gruplari" listesini almis, yayinlari olmayan veya zayif olan 50 kisiyi isten çikarmis. Yerlerine iyi taninmis insanlari getirmis. Türkiye'deki bilimsel dergilerde "peer review" olmamasindan yakindi. Karadeniz Teknikte rektör olunca çikardiklari dergiyi nasil kapattigini anlatti.

TÜBITAK'in Gebze'deki arastirma enstitütüsüne ek olarak Ankara'da bir elektronik bir de savunma agirlikli merkezleri oldugunu söyledi. Özel üniversitelerin gerekliliginden o da bahsetti. Doktoralilarin endüstriye kaymasi gerektigini, endüstri ile üniversite baglarinin artmasi yolunda çalismalara basladiklarini söyledi. Genç hocalari destekleyen arastirma fonlarinin olustugundan, arastirmacilara verilen miktarlarin anlamli seviyelere yükseltildiginden bahsetti.

Prof. Ömer Saatçioglu (ODTÜ Rektörü) -- Gelismis ülkelerdeki arastirma bütçesinin nasil dagildigi vs. yolunda genis bir çalisma yaptiklarini ve endeksler gelistirdiklerini söyledi. Yurtdisina 784 arastirma görevlisinin doktora için yollandigini söyledi. YÖK'ten sonra ders yükünün artmasina ragmen, yayin miktarinda 80'lerde önemli bir artis görüldügünü söyledi, fakat sebebini açiklamadi.

Prof. Mithat Çoruh (Bilkent Rektörü) -- Arastirmanin artik uluslararasi oldugunu söyledi. Bilkent'in Amerika ve Avrupa'daki üniversitelerle yakin iliskiler kurdugunu söyledi.

Amerika'daki "study-abroad" programlarindan ve bunlarin ögrencilerin kültürel gelismelerindeki önemine deginen bir egitim raporundan bahsetti. Ama kültürel çesitlilik için Türkiye'den disariya ögrenci yollamaktan bahsetmedi. Onun için aradaki iliskiyi anlayamadim.

Prof. Osman Shinashin (National Science Foundation) -- Paneldeki tek Türk olmayan konusmaci idi (Misirli). Konusmasina besmele çekerek baslayinca salonda birkaç mirilti yükseldi.

NSF'in nasil çalistigini kisaca anlatti. Türkiye ile iliskiler konusunda ise Amerika'nin politik çikar olmadan "less developed countries" ile bilimsel isbirligine girmeyecegini söyledi. Su anda Türkiye için böyle birseyin söz konusu olmadigini belirtti (yani politik çikar elde etmek için böyle bir kozu kullanmalarina gerek yokmus).

Gerçek bilimsel gelismenin genç insanlara endüstriden birseyler alip-vermenin gerekliliginin degil de arastirma heyecaninin asilanmasi ile olacagini söyledi. "Hepinizin okumus oldugu Kur'an'da da bu yönde tesvik ediliriz" dedi. Kisaca, bilimi bilim için yapmali fikrini savundu.

Prof. Asim Barut (University of Colorado) -- Temel bilimlerin öneminden bahsetti. Bu konularda arastirma yapmanin maliyetinin düsük oldugunu, uluslararasi isbirliginin kolayligini anlatti. Kendi PhD'lerini yetistirmeden Türkiye'nin bilimsel ilerleme kaydedemiyecigini söyledi. Eger yurtdisina ögrenci yollanirsa Türk hocalarin oldugu yerlere yollanmasinin faydali olacagini söyledi.

Panelde özel üniversite ve endüstriye yönelik arastirma agirlikli konulardi. Ama, ne Türkiye'deki endüstriden ne de Amerika'daki endüstriden kimse vardi.

Konusmalar kisa olmak zorundaydi. Netice olarak yüzeysel oldular. Sorular için cok kisa zaman vardi.